سفارش تبلیغ
صبا ویژن
آموزش دانش کفّاره گناهان بزرگ است . [پیامبر خدا صلی الله علیه و آله]
لوگوی وبلاگ
 

نویسندگان وبلاگ -گروهی
کاربر(2)
لینک دلخواه نویسنده

دسته بندی موضوعی یادداشتها
 

صفحات اختصاصی
 
sitemap
آمار و اطلاعات

بازدید امروز :92
بازدید دیروز :25
کل بازدید :341649
تعداد کل یاداشته ها : 1567
103/9/6
2:17 ص

فقط با رعایت چند مسئله ارگونومی ساده، در محل کار، خانه و در زندگی روزمره، می‏توان از بیماریهای جسمی که معمولا در پیری به سراغ آدم‏ها می‏آید، راحت شد. تصور کنید که در هفتاد سالگی‏تان، به اندازه وقتی که 25 ساله هستید، بتوانید تحرک داشته باشید؛ بدون اینکه دردهای رایج دوران پیری به سراغ شما بیاید.


 


نحوه صحیح بلند کردن اجسام




نحوه صحیح رانندگی




 


نحوه صحیح نشستن

 



 

 

نحوه صحیح برداشتن کودک اززمین





نحوه صحیح حمل کردن اشیا






نحوه صحیح ایستادن برای انجام هر کاری



  
  

رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران با بیان اینکه « ژلاتینی که در ساخت پاستیل ها استفاده می شود از استخوان‌ها است»، گفت:«خوردن پاستیل و ژله‌های حاضری ممکن است عامل ایجاد بیماری و حساسیت در مصرف کنندگان و خصوصا کودکان گردد.»

دکتر سید ضیاءالدین مظهری  اظهار داشت:« ژلاتینی که در ساخت پاستیل‌ها استفاده می‌شود از استخوان‌ها تامین می‌شود، لذا عدم بهره‌گیری از منابع سالم و عدم دسترسی به فناوری صحیح ژلاتین‌ها برای ساخت پاستیل و ژله می‌تواند موجبات انتقال بیماری و زمینه ساز حساسیت و آلرژی گردد.»

وی افزود:« استفاده از مواد رنگی در تولید پاستیل‌ها و ژله‌ها که گاهی ممکن است غیرمجاز و ازمنابع خوراکی نباشد می‌تواند مشکلاتی علاوه بر مواردی که به آنها اشاره شد خصوصا برای کودکان بوجود آورد و استفاده از این مواد به دلیل انرژی مازاد نیازی که در اختیار کودکان قرار می‌دهد می‌تواند موجبات چاقی و اضافه وزن آنها را فراهم سازد دارد چرا که امروزه کودکان نسبت به سابق کم تحرک تر شده و به دلیل آپارتمان نشینی و نبود فضای لازم برای بازی و ورزش بیشتر به نظاره برنامه تلویزیونی و یا بازی های کامپیوتری مشغول می‌گردند و متاسفانه در حین تماشای برنامه تلویزیونی و بازی‌های رایانه‌ای به مصرف هله و هوله ها و حتی فست فودها روی می‌آورند.»

رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران تصریح کرد:«مشخص شده که 30 درصد کودکان دچار اضافه وزن هستند و بررسی‌ها نشان داده است که چاقی‌های دوران کودکی می‌تواند زمینه‌ساز بیشتر بیماری های بزرگسالان برای کودکان و بیماری‌های غیرواگیردار مزمن در دوران نوجوانی، جوانی، میانسالی و سالمندی را نیز فراهم سازد و اصولا بذر تمام بیماری های مزمن غیرواگیردار و پرخطر دوران کودکی مخصوصا در کودکان دارای اضافه وزن و چاق پرورش داده می‌شود.(کودکان چاق ممکن است دچار بیماری‌هایی نظیر فشار خون و افزاش چربی خون و صاف شدن کف پا در اثر افزایش وزن و عدم تحمل به گلوکز شوند)»

وی تاکید کرد:«گرچه پروتئین ها جزء مواد مغذی ارزشمندی هستند که بدن ما به آن احتیاج دارد اما پروتئین موجود در پاستیل‌ها که از طریق ژلاتین مصرف شده پروتئین کامل و با ارزشی نیست چرا که دارای تمام اسید آمینه های ضروری تامین کننده نیازهای بدن نیست.»

دکتر مظهری خاطر نشان کرد:«در مورد ژله ها هم همینطور است و توصیه می‌گردد که افراد ژله‌هایی را که دارای نشان استاندارد بوده و در فرآوری آنها از عصاره ها و رنگ و عطر طبیعی میوه ها استفاده گردیده مصرف کنند و یا خیلی ساده‌تر با تامین و تهیه ورقه های ژلاتین مطمئن و دور از آلودگی با بهره گیری از آب میوه های فصول مختلف ژله های خوش رنگ، اشتها آور و مورد اطمینانی را شخصا تهیه فرمایند.‌»


  
  

چرا معاینه چشم:

دو تصور غلط در مورد معاینه چشم وجود دارد. یکی این است که اگر خوب می بینید نیازی به معاینه چشم ندارید و دیگری اینکه "تست بینایی" که حدت بینایی را با استفاده از تابلو های مخصوص اندازه گیری می کند (مشابه تست های بینایی که در هنگام اخذ گواهینامه رانندگی انجام می شود) همان معاینه چشمی است با اسمی دیگر. اما باید توجه داشت که چشم پزشک در واقع علاوه بر تست بینایی، چشم شما را از نظر بیماری های دیگری نیز که ممکن است علائم زودرس نداشته باشند ولی نیاز به درمان زودرس دارند معاینه می کند. بنابراین معاینه کامل چشمی بسیار کاملتر از یک تست بینایی است.

چه کسانی باید مورد معاینه چشمی قرار گیرند؟

 صرف نظر از سن و سلامت جسمانی، هر شخصی باید بصورت دوره ای و منظم مورد معاینه چشمی قرار گیرد. در بزرگسالان معاینه چشمی از جهت درست بودن شماره عینک و تشخیص زوردس بیماری ها اهمیت دارد. در کودکان، معاینه چشمی نقش بسیار مهمی در تکامل بینایی کودک دارد. از آنجاییکه بینایی نقش مهمی در فرایند یادگیری کودکان دارد، اهمیت معاینات دوره ای در کودکان دو چندان است. مشکل بینایی کودک گاهی خود را بصورت افت تحصیلی و مشکل در انجام تکالیف مدرسه نشان می دهد. در بسیاری موارد، کودکان به این دلیل که نمی دانند دید "طبیعی" چگونه باید باشد شکایتی از دید خود ندارند. اگر کودک شما از نظر درسی در مدرسه مشکل دارد و یا در خواندن و یادگیری دچار مشکل است حتماً باید جهت اطمینان از عدم مشکلات چشمی معاینه شود.

در معاینه چشم چه مشکلاتی مورد توجه قرار می گیرند؟

مشکلاتی که چشم پزشک در معاینه چشمی بدانها توجه می کند عبارتند از:

·    عیوب انکساری: شامل دوربینی، نزدیک بینی، آستیگماتیسم، ...

·    تنبلی چشم (آمبلیوپی): این مشکل در موارد استرابیسم و یا اختلاف زیاد بینایی دو چشم رخ می دهد. در این وضعیت مغز تصویر گرفته شده از چشم مشکل دار را ارسال نمی کند. آمبلیوپی در صورت عدم درمان ممکن است باعث اختلال در تکامل بینایی شده و اختلال دائمی بینایی را بهمراه داشته باشد.در صورتیکه که اختلال ساختاری چشم یا مغز وجود نداشته باشد این اختلال معمولاً با بستن چشم بدون مشکل(در صورت درمان قبل از 9 سالگی) برای مدتی مشخص درمان می شود.

·   استرابیسم (انحراف چشم): چشم پزشک چشم بیمار را از نظر هماهنگی حرکتی و وضعیت قرار گیری نسبت به یکدیگر بررسی می کند. استرابیسم می تواند سبب اختلال در درک عمق و آمبلیوپی شود.

·    بیماریهای چشمی: بسیاری از بیماریهای چشمی نظیر گلوکوم و مشکلات ناشی از دیابت در مراحل اولیه علائم واضحی ندارند. چشم پزشک در معاینه چشمی به این بیماری ها توجه کرده و در صورت برخورد با این علائم درمان های اولیه را آغاز می کند. در بسیاری موارد تشخیص و درمان زودرس بیماریها سبب کاهش عوارض و از دست دادن دائمی دید می شود.

·   بیماریهای دیگر: معاینه عروق ته چشم، پرده شبکیه و دیگر قسمت های چشم می تواند ابتلا بیمار به بیماری های غیر چشمی نظیر فشار خون، دیابت، چربی بالا و بعضی بیماری های دیگر را نشان دهد.

معاینه چشمی به چه فواصلی باید انجام شود؟
چشم پزشکان توصیه می کنند که هر فردی بسته به داشتن ریسک فاکتور و سلامت جسمانی هر 1 تا 3 سال یکبار معاینه کامل چشمی شود.

کودکان : این زمان در کودکان متفاوت است. تخمین زده می شود که از هر 20 کودک پیش دبستانی و هر 4 کودک دبستانی 1 کودک مشکل چشمی دارد که در صورت عدم درمان می تواند سبب کاهش دائمی بیناییشود. کودکانی که علائمی نداشته و ریسک پایینی دارند باید در 6 ماهگی، 3 سالگی و قبل از ورود به مدرسه معاینه کامل چشمی شوند. این کودکان پس از آن باید هر 2 سال مورد معاینه قرار گیرند.

اما کودکان دارای ریسک فاکتور مشکلات بینایی، نیاز به معاینات بیشتری دارند. بعضی از این ریسک فاکتورها عبارتند از:

.    تولد زوردس (قبل 40 هفتگی(

·     تأخیر در تکامل

·     انحراف چشم

·     سابقه خانوادگی بیماری های چشمی

·    سابقه صدمات چشمی

·     کودکانی که از عینک یا کنتاکت لنز استفاده می کنند اغلب نیاز به معاینات سالانه دارند تا در صورت تغییر در شماره چشم، عینک آنها اصلاح شود.

بزرگسالان: بطور کلی، بسته به میزان تغییرات بینایی و سلامت جسمانی، بزرگسالان باید تا سن 40 سالگی هر 2 تا 3 سال تحت معاینه کامل چشمی قرار گیرند. در بیمارنی که به بیماری هایی نظیر دیابت و فشار خون مبتلا هستند معاینات بیشتری توصیه می شود زیرا این بیماری ها تاثیر سویی بر بینایی دارند.

در افراد بالای 40 سال بهتر است معاینه چشمی هر 1 تا 2 سال صورت گیرد. زیرا بعضی بیماری های نظیر پیر چشمی، کاتاراکت و دژنراسیون ماکولا با افزایش سن اتفاق می افتند.
از آنجا که ریسک بیماری های چشم با افزایش سن بالا می رود افراد بالای 60 سال باز هر سال معاینه شوند.

 کسانی که در اثر ضربات غیر نافذ ( همچون مشت ، توپ و ... ) دچار خونریزی چشمی شده اند و دوره درمان خود را تکمیل کرده اند باید سالانه تحت معاینه چشم پزشکی قرار گرفته و از نظر بیماریهائی همچون اب سیاه غربالگری شوند .


  
  

دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی پزشکی منابع آزمون پذیرش دستیار تخصصی فروردین سال 1391 را اعلام نمود .

جهت دریافت فایل پی دی اف pdf منابع آزمون پذیرش دستیار تخصصی فروردین سال 1391بر روی لینک زیر کلیک کنید :


منابع آزمون پذیرش دستیار تخصصی فروردین 1391 (PDF)


  
  

اشتباه بزرگ  نام قرص نهادن بر این سم آفات کشاورزی است . سم برنج قرص نیست بلکه سم است . در کشورهایی مثل هند، سریلانکا و حتی ایران که بافت کشاورزی داشته‌اند از این قرص برای خودکشی استفاده می‌شده است ، اما اکنون به دلیل ناآگاهی نوجوانان و جوانان استفاده مهلکی  از آن می شود که موجب مرگ دردناک همراه با زجر و عذاب آنان می گردد  و آن اشتباه گرفتن این قرص با داروهای نشاط آور است . قرص برنج هیچ‌گونه علایم نشاط انگیز یا توهم‌زایی ایجاد نمی‌کند، انرژی‌زا هم نیست و قرصی بسیار خطرناک است که نه تنها موجب مرگی همراه با زجر بسیار زیاد می شود بلکه بوی نفرت‌انگیز نیز دارد. پژوهشگران می گویند به دلیل عوارض بسیار زیاد این سم ،  حتی برای مردن نیز راه مناسبی نیست . 

 مسمومیت با قرص برنج خطرات غیرقابل جبران و حتی مرگ را به همراه دارد و تاکنون پادزهر مناسبی برای آن شناخته نشده است. مسمومیت با قرص برنج در سال های اخیر به عنوان یک عامل مهم مسمومیت های شدید و منجر به فوت ، بخصوص در کشور ایران محسوب می‌گردد . آمارهای منتشر شده، حکایت از مشاهده 124 مورد مسمومیت با قرص برنج در سال 84   دارد .

 قرص برنج ترکیب خطرناکی از فسفیدهاست که برای جلوگیری از آفت‌زدگی برنج انبار شده مصرف می‌شود. این سم کشنده، سلول‌های شریان‌های کوچک انتهای بافت قلب و همچنین بافت ریه را بیش از هر نقطه دیگر تحت تاثیر قرار می‌دهد. تخریب این سلول‌ها باعث نشت مایع به فضای خارج عروق می‌شود و ضربان نامنظم قلب (آریتمی قلبی) و اِدم ریوی را در پی دارد .

به علت سمی بودن بیش از حد این قرص، مصرف یک چهارم این قرص موجب مسمومیت شدید و استفاده از نصف این قرص سبب مرگ انسان می-شود .

درگزارشی از هندوستان میزان مرگ و میر ناشی از مسمومیت با فسفین‌ها از جمله آلومینیوم فسفاید ( فسفید آلو مینیوم یا قرص برنج) 49 درصد گزارش شده است . البته مقدار مصرف شده این سم  در افراد گزارش نشده است .

البته اگر تخلیه معده ظرف یک ساعت پس از مصرف این قرص مهلک شروع شود، شانس حیات وجود دارد، در غیر این صورت حتی نصف قرص هم کشنده خواهد بود.
مرگ در ساعات اولیه به خاطر افت فشار و در ساعات بعدی درنتیجه نارسایی‌های کلیه و کبد رخ می‌دهد.

این قرص‌ بیشتر در نواحی شمالی  کشور ایران  به منظور حفظ و نگهداری برنج در انبارها و جلوگیری از تخریب آن‌ها توسط حشرات و همچنین دفع آفات سایر غلات انبار شده استفاده می‌شود‌.  اما سوال مهم این است که سمی که اصولا باید فقط در دسترس کشاورزان و تاجران برنج باشد،  چرا در عطاری‌ها عرضه می‌شود؟

قرص برنج چیست ؟

قرض برنج ترکیب خطرناکی از فسفیدهاست که جهت جلوگیری از آفت زدگی برنج انبار شده , مصرف می گردد . فسفیدها همچنین جهت دفع آفات سایر غلات انبار شده و جلوگیری از کپک زدگی و جونده کش و غیر نیز مصرف می گردد .
 با تماس این ماده با رطوبت با اسید , گاز خطرناک فسفین آزاد می گردد که علت اصلی توکسیسیتی این ماده است و هر چه این ترکیبات تازه تر باشد گاز بیشتری آزاد کرده و خطر ناک تر هستند .

اثرات تماس با قرص برنج :
 تماس انسان با قرص برنج می تواند عوارض شدید و کشنده ای در بر داشته باشد .
 بر اساس گزارشات , فسفیدها ( فسفید آلومینیوم … ) باعث تحریک شدید دستگاه گوارش , اختلالات قلبی عروقی , هیپوتاسیون , شوک , آرتیمی , نارسایی قلبی , ادم ریوی , اسیدوز متابولیک , آسیب کبدی و کلیوی , ترومبوسیتوپنی و نشنج نهایتا کما و مرگ تا 72 ساعت بعد از مصرف می گردد .
 عوارض گوارشی 5 الی 10 دقیقه پس از مصرف حادث شده و سپس سایر علائم ظاهر می گردد تسریع در درمان حتی در بیماران به ظاهربی علامت اهمیت بارزی در بهبود بیماران دارد . 

 مکانیزم اثر :
 مکانیزم احتمالی اثر این مواد ( فسفین ) بلوک سیتوکروم اکسیداز و مهار فسفوریلاسیون اکسیداتیو و در نتیجه مرگ سلولی است . بنابراین دستگاههایی که به مقدار اکسیژن بیشتری نیازدارند نسبت به این سم حساس تر و آسیب پذیر تر باشند این ارگانها عبارتند از :مغز , قلب و کبد و کلیه
 عوارض ناشی از مصرف قرص برنج یا فسفین :
 عوارض حاد : استنشاق فسفین باعث ایجاد سردرد , گیجی , خستگی سرفه همراه با خلط ( سبز رنگ ) , اختلال در حرکت , صحبت کردن , تهوع و استفراغ , درد معده اسهال , سردرد و…
  مصرف خوراکی : تهوع , درد معده , استفراغ , اسهال , تنگی نفس , احساس سرما , عطش , سر درد , تشنج و کما می باشد مرگ بعد از 4 روز یا حداکثر 2 هفته با نارسایی قلبی حادث می گردد .
 استنشاق مزمن : کاهش اشتها , کاهش وزن , آنمی , شکستگی خود بخود استخوان , دندان درد و تورم ونکروز فک
 دوز سمی : با مصرف 4/1 قرص سمیت ایجاد می گردد .
 در بزرگسالان خوردن این ماده یکی از علل خودکشی می باشد برای مثال شایعترین عامل خودکشی در هند خوردن یا استنشاق اتفاقی این ماده سمی می باشد ( مصرف حتی 5/1 گرم از این قرص باعث مرگ می شود ).
 درمان
 اقدامات اولیه : بعد از مشاهده علائم , بیمار را به هوای آزاد برده و در صورت هوشیاری و در صورت مصرف خوراکی , با ایجاد تهوع سعی در خارج کردن ماده سمی از معده می نماییم .
  الف : درمان علامتی : البته باید متذکر شویم درمان علامتی بوده بطور مثال : در صورت خورده شدن ماده سمی ( فسفیدآلومینیوم ) : ایجاد تهوع فوری در بیماران ( لاواژ ) و بعد از آن شستشوی معده با 2 الی 4 لیتر آب : تجویز ذغال فعال , اقدامات حمایتی و نگهدارنده که بر اساس شرایط بیمار متفاوت است .
 درمان ادم   دریه   : مصرف اکسیژن
 ب : درمان اختصاصی
 درمان اختصاصی سولفات منیریم وریدی می باشد .

 نکته :
 در خصوص استفاده از قرص برنج و مسمومیت ناشی از فسفین (PH3 ) چندین نگرش و فرضیه وجود دارد که در تیم های تخصصی و کارشناسای همچنان در حال بررسی موضوع هستند .
 اولین فرضیه :
 مصرف قرص برنج ( فسفیدالومینیوم ) صرفا ً جهت خودکشی
 دومین فرضیه : مصرف اشتباه قرص برنج به جای قرصهای روانگردان ( اکستازی ) بدلیل شباهت ظاهری این دو قرص به یکدیگر .
 سومین فرضیه : وجود ناخالصی در قرصهای اکستازی که در پروسه سنتز این قرصها ایجاد می گردد که یکی از این ناخالصی ها سم فسفین می باشد ( در تولید قرص اکستازی از ماده پایه ( آمفتامین ) فسفر قرمز مصرف شده که فسفین یکی از مواد باقی مانده از این واکنش می باشد .

 اسامی مشابه:
فسفید آلومینیوم , هیدروژن فسفید ( فسفروس تری هیدرید , فسفرتید هیدروژن )
فسفید آلومینیوم : در مجاورت رطوبت و آب به فسفید هیدروژن تبدیل می گردد.
 خصوصیات فیزیکی : گازی بدون رنگ , قابل اشتغال , بوی شبیه به ماهی گندیده , حلالیت مناسب در آب و الکل به صورت قرص یا پودر در بازار یافت می شود .
 سمیت : گازی با سمیت بالا که بر سیستم گوارشی و سیستم اعصاب اثر می گذارد .
 فسفین بعنوان یک حشره کش برای جلوگیری از آلودگی غلات , خوراک دام , تنباکو استفاده می گردد که به صورت قرصهای فسفید ( فسفید روی , فسفید کلسیم و فسفید آلومینیوم ) که موسوم به قرص برنج می باشد موجود است .
 این ماده سمی به راحتی جذب گوارشی گشته و بعد از حل شدن در مایعات بدن , به صورت ماده سمی فسفین در می آید سایر متابولیت ها عبارتند از فسفریک اسید , فسفات , که از طریق ریه رفع می گردند .
 نکته قابل توجه این است که فسفین در بافتهای بدن مجتمع نمی یابد . 

 دوزهای سمی
 مدت : مقدار دوز خوراکی 41mg/kg  باعث ایجاد سمیت قوی و مرگ حیوان می گردد .

 انسان : از طریق استنشاق :
 مقدار9?8mg/m3 فسفین : ایجاد عوارض خطرناک بعد از چند ساعت
 مقدار280mg/m3 فسفین : ایجاد عوارض خطرناک بعد از یک ساعت
 مقدار560mg/m3 فسفین : مرگ مصرف کننده در 60 دقیقه اول
 گزارشات رسیده بیانگر مطلب بود که در 56% موارد مسمومیت با این ماده مقدار 14-7 3 cm mg/ در هوا دوز کشنده می باشد و
 با توجه به مطالب بیان شده می توان نتیجه گرفت اثر بر سلامتی وابسته به دوزماده سمی می باشد .
 از طریق گوارشی : خوردن 5/1 گرم آلومینیوم فسفید باعث مرگ انسان می شود.

 پاتولوژی فسفین :
 پاتولوژی فسفین شامل جلوگیری از فرآیند اکسیداز در سیتوکروم بوده که این امر باعث افزایش رادیکالهای آزاد و آسیب بافتی می گردد .
 با توجه به این مطلب ارگانهایی که به مقدار اکسیژن بیشتری نیاز دارند نسبت به این سم حساس تر و آسیب پذیر تر می باشند این ارگانها عبارتند از مغز , کلیه , قلب و کبد .
 استنشاق این ماده باعث بروز نارسایی ریوی , سرفه شدید همراه با خلط سبز رنگ , سرد رد , تنگی نفس , گیجی , خواب آلودگی , گشادی قلب , تشنج و کوما خواهد گردید.

عوارض جانبی :

 عوارض جانبی از ساعات اولیه بعد از استنشاق فسفین نمایان می گردد طبق مطالعات انجام شده در 92 درصد مصرف کننده آلومینیوم فسفید , 66 مورد مرگ (72% ) مشاهده گردید که 60 نفر در ساعات اولیه بعد از مصرف این ماده فوت شده اند .
 عوارض مزمن عبارتند از از انمی , برونشیت , اختلال گوارشی ,  نارسایی ریه عدم تعادل در تکلم و حرکت ,

 عوارض جانبی :
 الف . قلبی عروقی : تا کی کاردی ، افت فشار خون , عدم فعالیت ماهیچه قلب , نارسایی احتمالی قلب و شوک که از عوارض کشنده ناشی از مصرف فسفین می باشد .
 A ) اختلالات هدایتی در قلب : دیس ریتمی , تپش قلب :
 دیس ریتمی : مشکلات در سیستم هدایت الکترولیتی قلب که از عوارض معمولی ناشی شده از مسمومیت با فسفین می باشد مطالعات انجام شده در 418 نفر مصرف کننده فسفید الومینیوم نشان داد که 2/38 % آنها دچار مشکل فوق گشته اند ( سال 1991 میلادی )
 تپش قلب : در تحقیق دیگری که انجام گردید 54% از موارد بررسی شده دچار این مشکل گردیده اند ( تاکی کاردی )
 درمان : مصرف سولفات منیزیم وریدی
 B) افت فشار خون : کاهش فشار خون در 35% موارد مسمومیت با الومینیوم فسفید مشاهده شده است .
 ب ) ریوی : تحریک غشا موکوسی دهان , گلو , مجاری تنفسی که باعث تنگی نفس , تنفس ضعیف و سطحی , سرفه و در نهایت ادم ریه
 A ) dyspnea : علائم دیس پنی شامل سرفه در اثر خلط سبز رنگ که 1/2 درصد از مسمومین دچار این عارضه گشته اند .
 B ) آسیب ریوی حاد : آسیب ریه با استنشاق گاز فسفین ایجاد می گردد که با ادم ریه همراه است که 8% از مسمومین دچار این عارضه گشته اند .
 تمام افراد متوفی در اثر مسمومیت با گاز فسفین دچار ادم ریه شده اند .
 ج ) گوارشی : تهوع , استفراغ , درد معده , اسهال
 A : تهوع : تهوع و استفراغ بعد از مصرف خوراکی فسفید آلومینیوم ایجاد می شود . تمام افراد که این

ماده را مصرف کرده اند دچار عارضه فوق شده اند .
 B : درد معده : 60 % از مسمومین با این سم دچار درد معده شده اند .
 C  : اسهال : در 60 % موارد مشاهده شده است .
 
 د : نو رولوژیک : گیجی , سر درد و خستگی , خواب آلودگی ـ دلشوره و اضطراب و تشنج و کوما و مرگ
 
A : مقادیر زیادی از سم فسفین باعث ایجاد علائمی از قبیل : سردرد , گیجی , ضعف و خستگی , خواب آلودگی , احتلال حرکتی وتکلم اختلال دربینایی می گردد .
 
B : حملات ناگهانی : حملات شبیه صرع و تشنج که منتهی به کما و مرگ می گردد .تمام موارد مسموم شده با فسفین با ایجاد نشنج به بیمارستان منقل شده اند و
 C : اضطراب و تشویش : 79 % از مسمومین دچار اضطراب و دلشوره بوده اند .
هـ کبدی . یرقان , زردی و آسیب کبدی بسیار قابل توجه است .
  خوردن مقادیر زیاد سم فسفین یا فسفید آلومینیوم باعث ایجاد یرقان و افزایش سطح سرمی ترانس آمیلاز می گردد . 30 % افرادی که با فسفید آلومینیویم مسموم شده اند دچار یرقان گردیده و 20% از ‌‌آنهادچارافزایش غلظت سرمی ترانس آمیناز می گردند 8% از مسمومین افزایش بیلی روبین داشته اند .
 و کلیه :
 A ) فعالیت غیر نرمال کلیه و دفع پروتئین : با آسیب کلیه , دفع پروتئین ایجاد می گردد .
 B ) نارسایی حاد کلیه :40 % از مسمومین دچار نارسایی حاد کلیه شده اند .
 ز : اسیدوز :
    اسیدوز متابولیک و تنفسی : 32 % از مسمومین دچار اسیدوز متابولیک شده و همین امر باعث کاهش ثانویه فشار خون می گردد .
 ح : هماتولوژی : از عوارض نادر می باشد که شامل همولیزومت هموگلوبینمیا می باشد .
 A : همولیز : مسمومین بالا 28 سال بعد از 24 ساعت دچار استفراغ شدید درد و گوارشی اسیدوزمتابولیک , کاهش ثانویه فشار خون می گردد . که حاکی از همولیز است علائم همولیز عبارتند از : یرقان , افزایش سطح سرمی بیلی روبین , کم خونی , افزایش هموگلوبین خون و هموسید ری در ادرار
 B : مت هموگلوبینمیا : با مصرف 6 گرم آلومینیوم فسفید ایجاد شده علائم , استفراغ شدید و غیر قابل کنترل , درد معده , کاهش فشار خون , خواب آلودگی , همولیز , دیرسیون بافت قطب که 24 ساعت بعد از مسمومیت ایجاد شده , 17 % دچار عارضه فوق گشته اند ( بعنوان فاکتوری جهت تشخیص با فسفین می توان در نظر گرفت ) .
 ط . پوستی : تعریق , زردی , سیانوز , پوست
 A ) تعریق 82 % مسمومین دچار تعریق مفرط می گردد .
 B ) : سیانوز 37% دچار عارضه فوق می گردد .

سایر عوارض :
 کاهش قند خون: قند خون بشدت پایین آمده 30واحد   بعد از 11 روز در بیمار مشاهده شده است .
 کاهش پتاسیم : 36% مسمومین دچار هیپوکالمی شده اند .
 کاهش یا افزایش منیریم : کاهش منیزیم گاهاً ایجاد شده اما در 85 % از مسمومین افزایش مسمومین دیده شده است .
 تناسلی : هنوز مشخص نگردیده است .
 کارسینوژن : در انسان باعث افزایش تورمورها لنفوم می گردد .
 درمان
 بعد از مشاهده اولین علائم که شامل تهوع : استفراغ , درد شکم, تنگی نفس می باشدمسموم را به هوای ‌آزاد برده و در صحت هوشیار بودن و مصرف خوراکی با ایجاد تهوع سعی در خارج کردن ماده سمی می نمائیم و بعد از آن شستن معده بیمار با 2 الی 4 لیتر آب , دادن زغال فعال می باشد .
  در مورد افرادی که دچار تنگی نفس شده اند باید اکسیژن رسانی صورت گیرد . در صورت مشاهده تا کی کاردی تزریق منیریم سولفات وریدی به مسموم ,مصرف داروی Trimetazidin   20mg ( باعث افزایش اکسیژن رسانی به بافت قلب می گردد ) 2 بار در روز باعث کاهش دیس ریتمی قلب می گردد سایر درمانها بسته به علائم مشاهده شده در مسموم صورت می گیرد.
 بهبودی و زنده ماندن بیمار برای 4 روز به درمان به موقع بیمار بر می گردد . با این وجود زندن ماندن بسیار و سلامت او وابسته به میزان ‌آسیب کلیه و کبد می باشد که در اصل وابسته به میزان سم مصرف شده است . 

 تست آزمایشگاهی :
 متاسفانه در ساعات اولیه امکان تشخیص سریع سم در بدن وجود ندارد و صرفاً با مشاهده با علائم
می توان میزان مسمومیت را تخمین زد . بعد از 24 ساعت با اندازه گیری مت هموگلوبین , مسمومیت با فسفید آلومینیوم تائید می گردد .

پاسخ به پرسش های اساسی در رابطه با قرض برنج :

آیا «قرص برنج» همان اکستازی است؟
حدود یک-سال پیش به دنبال مسمومیت چهار —- دانش آموز در اثر مصرف قرص برنج و اضافه شدن قربانیان دیگر به این مجموعه، جمله غلطی بر زبان-ها جاری شد که به دنبال خود اتفاق تلخی را رقم زد. این جمله که سهوا بیان شد این بود «قرص برنج همان اکستازی است که به تازگی و با نام جدید قرص برنج به ایران وارد شده است».
این جمله آغازی بود بر افزایش قربانیان ناشی از این قرص مهلک که با تصور واهی ایجاد لحظاتی توهم زا از آن استفاده می-کردند، اما واقعیت بسیار متفاوت و دردناک است.
واکنش این قرص در بدن چگونه است؟

در تماس این ماده با رطوبت و یا اسید معده، -ماده سمی و خطرناکی به نام «فسفین» آزاد می-شود که علت اصلی سمیت مهلک این ماده است و هرچه این ترکیبات تازه-تر باشد گاز بیشتری آزاد کرده و خطرناک تر خواهد بود.
مکانیزم احتمالی اثر این ماده، مهار چرخه سیتوکروم اکسیداز (تنفس سلولی) و در نتیجه مرگ سلولی است. بنابراین دستگاه-هایی نظیر مغز، قلب، کبد و کلیه که به مقدار اکسیژن بیشتری نیاز دارند نسبت به این سم حساس-تر و آسیب پذیرتر هستند.
عوارض قرص برنج چست؟
مصرف قرص برنج می-تواند عوارض شدید و کشنده-ای در بر داشته باشد. بر اساس نتایج بدست آمده از بررسی مسمومین با این قرص، فسفیدها به ویژه فسفید آلومینیوم باعث تحریک شدید دستگاه گوارش، -اختلالات قلبی عروقی، کاهش فشار خون، شوک، آرتیمی، نارسایی قلبی، ادم ریوی، اسیدوز متابولیک، آسیب کبدی و کلیوی، کاهش پلاکت خون، تشنج و نهایتا کما و مرگ تا 72 ساعت پس از مصرف می-شود.
چگونگی شروع عوارض و نوع عوارض :
عوارض گوارشی معمولا 5 تا 10 دقیقه پس از مصرف ایجاد شده و سپس سایر علائم ظاهر می شود. عوارض حاد ناشی از مصرف این قرض که معمولا دقایقی پس از استنشاق گاز فسفین ظاهر شده می-تواند شامل سردرد، گیجی و خواب آلودگی شدید، خستگی، سرفه شدید همراه با خلط س بز رنگ، اختلال در حرکت و تکلم، تنگی نفس، تهوع و استفراغ، درد معده و اسهال باشد.
مسمومیت ناشی از خوردن این قرص با چه علایمی بروزمی کند؟
مسمومیت ناشی از خوردن قرص برنج عموما شامل تهوع و استفراغ، درد معده، اسهال، تنگی نفس،- احساس سرما، عطش فراوان، سردرد، تشنج و کما است. مرگ بین 30 تا 60 درصد موارد مسمومیت معمولا در ساعات اولیه و حداکثر تا 72 ساعت بعد روی می-دهد.
قرص برنج در چه صورتی مرگ را به دنبال دارد؟
علائم ناشی از استنشاق مزمن آن به صورت کاهش اشتها، کاهش وزن، -کم خونی، شکستگی خود به خود استخوان است، مرگ به دنبال مصرف نیمی از قرص و یا 1/5 گرم می-تواند ایجاد شود.
عوارض قلبی عروقی قرص برنج :
عوارض جانبی ناشی از مصرف قرض برنج را در سیستم قلبی عروقی، تپش قلب، اختلالات هدایتی قلب، افت فشار خون، عدم فعالیت ماهیچه قلب، نارسایی احتمالی قلب و شوک که از عوارض کشنده ناشی از مصرف فسفین است.
عوارض تنفسی قرص برنج :
این قرص در دستگاه تنفسی نیز به تنگی نفس، تنفس ضعیف و سطحی، سرفه شدید سبزرنگ منجر می شود
عوارض گوارشی قرص برنج :
با آسیب به دستگاه گوارش فرد دچار تهوع، استفراغ، درد معده و اسهال شده می شود
عوارض عصبی قرص برنج :
اختلال در دستگاه عصبی به صورت گیجی، سردرد و خستگی، خواب آلودگی، دل-شوره و اضطراب، تشنج،- کما و مرگ منجر شده و در کبد زردی و در کلیه نارسایی حاد بروز می کند.
اقدامات اولیه در مواجهه با مسمومیت با قرص برنج :
باید پس از مشاهده اولین علائم که شامل تهوع، استفراغ، درد شکم و تنگی نفس است، مسموم را به هوای آزاد برده و در صورت هوشیاری و مصرف خوراکی، با ایجاد تهوع سعی در خارج کردن ماده سمی از معده کرده کرد و فرد را سریعا به مراکز درمانی رساند .
اقدامات در بیمارستان :
شستشوی معده اولین اقدام است . بعد از شستن معده بیمار با 2 تا 4 لیتر آب، به دادن زغال فعال (شارکول) اقدام -کنیم. همچنین در مورد افرادی که دچار تنگی نفس شده-اند، باید اکسیژن رسانی صورت گیرد؛ زیرا بهبودی و زنده ماندن بیمار به درمان به موقع و نیز میزان آسیب کلیه و کبد مرتبط بوده که وابسته به میزان سم مصرف شده می-باشد.
درمان اختصاصی :
درمان اختصاصی بیماری تزریق سولفات منیزیم وریدی است.


  
  

ELISA مخفف عبارت Enzyme-Linked Immunosorbent Assay  یک روش آزمایشگاهی بیوشیمیایی ساده با حساسیت بسیار بالا است که امکان آنالیز تعداد زیادی نمونه را به صورت همزمان فراهم می کند. این روش در ایمونولوژی (ایمنی شناسی) برای تشخیص وجود یک آنتی بادی یا آنتی ژن در نمونه مورد آزمایش استفاده می شود که عموما به عنوان ابزاری تشخیصی در پزشکی و پاتولوژی و همچنین تست کنترل کیفیت در بسیاری از صنایع کاربرد دارد.

ELISA بر پایه اندازه گیری کمپلکس رنگی آنتی‌ژن و آنتی‌بادی استوار است. به این ترتیب که نمونه مورد آزمایش با مقدار نامشخصی آنتی ژن روی فاز جامد (معمولا پلیت پلی استیرن) ریخته می شود، سپس آنتی بادی بازیابی اضافه می‌شود تا با آنتی ژن واکنش داده و ترکیبی ایجاد کند. آنتی بادی بازیابی با آنزیم پیوندی کووالانسی برقرار می کند. بین هر مرحله پلیت با محلول پاک کننده ملایمی شسته می شود تا هر پروتئین یا آنتی بادی باقیمانده شسته شود. پیش از آخرین مرحله شستشو، پلیت با اضافه کردن زیر لایه آنزیمی کشت داده می شود و ماده رنگی تولید می‌شود. طول موج رنگ به دست آمده توسط یک دستگاه اسپکتروفتومتر قرائت شده و ثبت می‌شود که این طول موج معرف حضور یک آنتی‌بادی یا آنتی‌ژن و نیز غلظت آن است. در ELISA های قدیمی تر زیرلایه رنگ‌زا به کار گرفته می‌شد در حالیکه در تست های جدیدتر زیرلایه های فلوروژنیک با حساسیت بسیار بالاتر مورد استفاده قرار می گیرد.
امروزه ELISA یکی از قدرتمند ترین روش های آزمایشگاهی برای پی بردن به اختلالات سیستم ایمنی است، این تست به منظور پی بردن به آنتی‌ژن ناشی از ارگانی عفونی در بدن یا مواد غیر نرمالی که معرف برخی بیماری‌ها است انجام می شود. همچنین آنتی بادی‌هایی که در پاسخ به برخی عفونت‌ها یا بیماری‌ها به‌وجود آمده نیز توسط این تست قابل تشخیص هستند. تست ELISA اولین آزمایش متداول در غربال‌زنی HIV است. در تست ELISA سرم فرد 400 بار رقیق شده و به صفحه ای که حاوی آنتی‌ژن HIV است اضافه می‌شود. اگر آنتی بادی HIV در سرم وجود داشته باشد، به این  آنتی‌ژن های HIV می چسبد. سپس به منظور از بین بردن دیگر اجزا سرم، پلیت شستشو داده می شود. یک "آنتی بادی ثانویه" ساخته شده مخصوص (یک آنتی بادی چسبیده به آنتی بادی دیگری) به پلیت اعمال شده و شستشوی دیگری انجام می‌شود. این آنتی بادی ثانویه به صورت شیمیایی به آنزیم از پیش تهیه شده می‌چسبد. این‌بار زیر لایه ای برای آنزیم اعمال شده و توسط آنزیم کاتالیز می‌شود که منجر به تغییر رنگ در فلورسانس می شود.
نتایج ELISA به صورت عددی گزارش می‌شود. بحث‌انگیزترین وجه این تست تعیین نقطه برش بین نتایج مثبت و منفی است.
علاوه بر آزمایش HIV از ELISA برای آزمایش بیماری‌هایی چون هپاتیت، تب استخوان‌شکن، leptospirosis ، عفونت انگلی، تبخال، سرخجه و دیگر عفونت‌های ویروسی و باکتریایی استفاده می‌شود.
پیش از پیدایش روش ELISA ، تنها گزینه برای انجام سنجش ایمنی، ایمنی سنجی رادیویی بود، که از آنتی ژن ها و آنتی بادی هایی که به صورت رادیواکتیو ممیز شده بودند استفاده می‌شد. در این روش در صورت وجود آنتی بادی یا آنتی‌ژنی خاص، رادیواکتیویته سیگنالی تولید می‌کرد. تئوری روش ایمنی سنجی رادیویی اولین بار سال 1960 توسط Rosalyn Sussman Yalow و Solomon Berson مطرح شد. از آنجایی‌که رادیواکتیویته خطرات زیستی داشت، پیشنهاد امن تر و ایمن تری مبنی بر جایگزینی سیگنال های غیر رادیو اکتیو به جای سیگنال های رادیو اکتیو ارائه شد. وقتی یک آنزیم مشخص (مانند پر اکسیداز) با زیر لایه مناسب واکنش می دهد، منجر به تغییر رنگ آن می‌شود که می تواند به عنوان سیگنال استفاده شود. البته باید تناسب بین سیگنال و وجود آنتی‌بادی یا آنتی ژن تعیین می‌شد که این پروسه توسط  Stratis Avrameas و G.B. Pierce انجام شد. در سال 1966 توسط  Wide و  Porath این روش تکمیل تر شد. و در سال 1971  Peter Perlmann و  Eva Engvall نهایتا به روش ELISA به شیوه امروزی دست پیدا کردند. ELISA امروزی مزایای زیادی نسبت به روش‌های ایمنی سنجی رادیویی دارند. از جمله عدم وجود خطر تشعشع، امکان اتوماسیون، امکان افزایش حساسیت روش، عمر طولانی کیت های آنزیمی، سرعت خوانش بالا و قیمت ارزان‌تر دستگاه‌ها و معرف ها.
تست ELISA با روش‌های گوناگونی انجام می‌شود که که به صورت کلی به دو دسته ELISA  مستقیم و غیر مستقیم تقسیم بندی می‌شود. در روش مستقیم آنتی ژن یا آنتی‌بادی مورد نظر به طور مستقیم بر سطح فاز جامد پوشش داده می شود و سپس آنتی‌بادی یا آنتی ژن مکمل نشاندار شده آن به سیستم اضافه می‌شود. با آنالیز سیگنال تولید شده می‌توان پی به وجود آنتی ژن یا آنتی بادی مورد نظر در نمونه برد. این روش ارزش تشخیصی چندانی نداشته و بیشتر کاربرد تحقیقاتی دارد.
در روش غیر مستقیم سرم رقیق شده به آنتی ژن های پوشش داده شده در فاز جامد اضافه می شود، سپس نمونه را به آن اضافه کرده و پس از گذشت زمان انکوباسیون و یک مرحله شستشو، آنتی هیومن گلوبولین نشاندار شده با آنزیم به چاهک اضافه می شود. این روش برای تعیین آنتی بادی اختصاصی یا تیتراسیون آنتی بادی در سرم استفاده می‌شود.  ‌
روش های ELISA ساندویچ و ELISA رقابتی یا مهاری از دیگر انواع متداول این تکنیک هستند. روش ساندویچ که متداول‌ترین روش ELISA است، یک آنتی ژن در بین دو آنتی بادی اختصاصی قرار می گیرد. روش های رقابتی نیز بر پایه رقابت دو آنتی ژن یا دو آنتی بادی برای اتصال لیگاند با مقدار محدود استوار است. اگر اضافه کردن هردو آنالیت به سیستم همزمان انجام شود، روش را رقابتی می نامند ولی چنانچه ابتدا آنالیت اضافه شده و پس از یک دوره زمانی انکوباسیون آنالیت نشاندار اضافه گردد روش را مهاری می نامند.
مراحل انجام یک آزمون ELISA که تقریبا در تمام انواع آن مشترک است عبارت است از:
1) پوشش دهی، که به معنی جذب یک آنتی‌ژن یا آنتی‌بادی با سطوح جامد است.
2) اضافه کردن نمونه‌های مورد آزمایش.
3) گذشت مدت زمان کافی  برای انجام واکنش که به اصطلاح انکوباسیون واکنشگرها نامیده می شود.
4) انجام عمل شستشو توسط واشر ELISA ، به منظورجدا کردن واکنشگرهای متصل شده و واکنش داده از واکنشگرهای آزاد و متصل نشده  ‌.
5) اضافه عوامل لینک شده با آنزیم.
6) مجددا طی مدت زمان انکوباسیون برای واکنشگرها  ‌.
7)استفاده مجدد از واشر ELISA جهت انجام عمل شستشو  ‌.
8) افزودن زیرلایه آنزیم جهت تشخیص واکنش دهنده‌ها.
9) طی زمان انکوباسیون.
10) اتمام واکنش آنزیمی توسط متوقف کننده‌ها و خوانش دانسیته نوری به دست آمده توسط خواننده .ELISA
برای انجام تست ELISA باید نمونه خون از بیمار گرفته شود و سرم آن جدا شود. برای این کار باید به مواردی دقت داشت. مثلا از بستن گارو برای مدتی طولانی باید اجتناب کرد چرا که ممکن است در پارامترهای مورد اندازه گیری تاثیر گذاشته و موجب بروز خطا شود. در هنگام جداسازی سرم نیز باید دقت شود که فیبرینوژن یا ذرات دیگر نباشد. پیش از انجام آزمایش باید به کیفیت کیت های مورد مصرف توجه کرد، همچنین نگهداری آن‌ها باید در دمای­C 8-2 صورت گیرد. تمامی محلول‌های موجود در کیت قبل از مصرف بایدخوب مخلوط شده و به دمای آزمایشگاه برسد و پس از استفاده  به منظور افزایش پایداری، بلافاصله اجزاء کیت به یخچال منتقل شود. درحین انجام آزمایش باید از نوسانات غیر تدریجی دما در هنگام انکوباسیون، مانند باز بودن پنجره یا درب آزمایشگاه در محل آزمایش جلوگیری کرد. ایجاد پدیده هوک باعث ایجاد نتایج پایین کاذب می‌شود لذا توصیه می‌شود برای جلوگیری از این پدیده سرم رقیق نشده و سرم یک دهم رقیق شده، مخلوط وآزمایش را انجام دهیم، تا اثر احتمالی هوک اصلاح شود. از آنجا که فریز و دیفریز کردن نمونه ها باعث کاهش سطح برخی از هورمون ها می‌شود، باید تا حد ممکن از این کار  پرهیز شود. پیش از اندازه گیری باید کلیه ابزارهای مورد استفاده اعم از نوک ابزار نمونه‌گیری و کیت ها استریل شوند. که البته استفاده از ابزارهای یکبار مصرف پیشنهاد می‌شود و باید قبل از استفاده لوله آزمایش های شیشه‌ای آن‌ها را با اسید سولفوریک رقیق شستشو داده و با آب مقطری که دوبار تقطیر شده آبکشی انجام داد. از  به کار بردن محلول‌های شستشوی نامناسب یا آب مقطر ناخالص باید پرهیز کرد. ضمنا باید از کارکرد صحیح دستگاه‌ها و تجهیزات مورد استفاده به عنوان مثال از صحت طول موج فیلترهای  خواننده ELISA به کمک استفاده از ماده رنگی با ثبات، نظیر بیکرومات پتاسیم یا عملکردصحیح دستگاه واشر ELISA اطمینان حاصل کرد.
شیکر ELISA SHAKER) ELISA)
تکان دادن میکروپلیت ها )shaking( از مهم‌ترین بخش های تکنیک ELISA است، چرا که تاثیر زیادی در تغییر رنگ محیط آنزیمی پس از افزودن محلول اسیدی دارد. استفاده از روتاتور معمولی با قطر چرخش زیاد و تعداد دور کم و در نتیجه تکان دادن آهسته میکروپلیت‌ها باعث خوب مخلوط نشدن معرف‌ها و در نتیجه ادامه و پیشرفت جزئی واکنش در طی زمان و به روز خطا می‌شود. همچنین تکان شدید این پلیت ها نیز باعث آلوده شدن چاهک های میکرو پلیت با هم می‌شود. شیکر ELISA دستگاهی است که برای مخلوط کردن محتویات میکروپلیت‌ها به کار گرفته می شود. شیکر ELISA با حرکت سریع با قطر چرخش کم باعث اختلاط مناسب معرف‌ها و در نتیجه پیشرفت واکنش در طی زمان می‌شود. شیکرهای امروزی مجهز به سیستم کنترل زمان و کنترل دور به صورت دیجیتال است.
واشر ELISA washer)ELISA)
از دیگر مراحل مهم تست ELISA ، شستشو است که در هر مرحله از تست به منظور دفع و تخلیه کامل مولکول‌های غیر اختصاصی از محیط واکنش انجام می گیرد. شستشو به دو صورت دستی و خودکار انجام می شود. ابتدایی ترین روش شستشو، شستشوی دستی است بدین ترتیب که مایع شستشو را با پیپت بر روی چاهک ها ریخته و سپس آن را در سینک خالی می کنند. فشار بالای شستشو در روش دستی که به علت تخلیه سریع بافر به وجود میآید، منجر به جداشدن و حذف اتصالات اختصاصی از کف چاهک‌ها و کاهش کاذب می‌شود، همچنین فشار پائین‌شست‌شو ناشی از تخلیه آهسته بافر، باعث عدم دفع کامل اتصالات غیر اختصاصی و افزایش کاذب جذب نوری می‌شود. بهتر است در روش دستی تا نزدیک لبه فوقانی چاهک ها از محلول شستشو پر شود، در صورت پر شدن لب به لب چاهک‌ها، احتمال آلودگی چاهک به چاهک افزایش پیدا می‌کند. همچنین  باید از سرریز شدن محلول شستشو، ایجاد حباب هوا در چاهک‌ها و تماس با کف چاهک جلوگیری کرد. در هنگام تخلیه چاهک‌ها نیز باید مکش و تخلیه به طور کامل انجام شده و دقت شود که حتی ذره ای از مایع بافر در کف چاهک‌ها باقی نماند. اما این روش شستشو (شستشوی دستی) بسیار وقت گیر بوده و خطر آلودگی محیط و کاربر را در پی دارد. از این رو دستگاه‌های خودکار واشر ELISA برای شستشوی پلیت ها به وجود آمده است که علاوه بر دقت و ایمنی بالاتر، سریع‌تر و راحت‌تر عمل شستشو را انجام می دهند. این دستگاه‌ها در انواع مختلف 8 یا 12 کاناله، تک سوزنه و دوسوزنه موجود است. در انواع دو سوزنه، یک سوزن برای ریختن و دیگری برای خالی کردن محلول شستشو استفاده می‌شود بدین ترتیب که یک سوزن به طور دائم در حال مکش است تا اگر مایع شوینده بیشتری در هنگام پر کردن وارد چاهک ها شد ، آن‌را خالی کند  و این در حالی‌است که در مدل تک سوزنه تمامی اقدامات توسط همان یک سوزن صورت می گیرد.
خواننده ELISA reader) ELISA)
خواننده ELISA در واقع یک دستگاه فتومتر است که در آخرین بخش از تست ELISA به طور اختصاصی برای خواندن نمونه های مربوطه طراحی شده است. وظیفه آن طیف‌سنجی نوری یا خوانش دانسیته نوری واکنش ELISA است. طول موج مشخصی از نور از پائین درون چاهک می‌گذرد، در مسیر آن فیلتر مناسبی باتوجه به نوع آنزیم و نوع سوبسترای آنزیم جهت دستیابی به طول موج مطلوب قرار داده می شود. در بسیاری از خوانشگرها سیستم تک موج یا دو موج است و جهت برطرف سازی نقص سیستم نوری ، تغییرات چاهک به چاهک حجم نهایی در چاهک ها، تصحیح جذب نوری به طور خودکار صورت می گیرد . این عمل توسط نوع خاصی از فیلترتحت عنوان فیلترهای تفاضلی صورت می گیرد. خوانش میزان جذب محتوی چاهک‌ها توسط خواننده ELISA الزاما بایستی در زمان تعیین شده انجام شود. بعضی از دستگاه‌های خواننده ELISA قابلیت برنامه‌ریزی زمانی، نوع تشخیص و کنترل و در نهایت مشخص کردن مثبت یا منفی بودن نمونه‌های مجهول را دارا هستند.  ‌
امروزه انواع مختلفی از خوانشگرها برای پلیت ها ی ELISA در بازار موجود هستند اکثر این خوانشگرها یک ستونی  یا 96 خانه (یک پلیتی) بوده که اکثرا خودکار و تعداد اندکی نیز دستی هستند. این دستگاه‌ها دارای فیبرهای نوری هستند. در دستگاه‌های خواننده انتخاب طول موج توسط فیلترها یا گریدها (گریتینک ساختارهایی که با تابیده شدن نور به آن‌ها، تنها نور با طول موج خاصی ازآن‌ها ساطع می شود) انجام می شود. برای چاپ نتایج نمونه‌های موردآزمایش ، یا دستگاه خود دارای پرینتر است یا می توان آن‌را به پرینتری متصل کرد. همچنین می توان جهت انجام محاسبات بیشتر خواننده ELISA را به کامپیوتر وصل کرد


  
  

اختلالات دوقطبی چیست ؟
ازاختلال دو قطبی با عنوان افسردگی شیدائی نام برده می‌شد. همانگونه که از نام قبلی استنباط می‌شود کسی که دچار اختلال دوقطبی است دچار نوسانات خلقی شدید میباشد.این نوسانات معمولا هفته ها یا ماها طول میکشد و با ان چه مردم عادی در زندگی روزمره تجربه میکنند بسیارمتفاوت است.

خلق افسرده: احساس شدید افسردگی
خلق شیدا: احساس شادمانی بسیار
خلق مختلط: به عنوان مثال خلق افسرده همراه با بیقراری و فعالیت بیش از اندازه ناشی از شیدائی.

شیوع اختلالات دو قطبی :
در حدود یک نفر از هر 100 بزرگسال در طول زندگی خود دچار این اختلال می‌گردد. معمولا این اختلالات بعد از سنین نوجوانی اتفاق می‌افتد. در سنین بالاتر از 40 سال این اختلالات غیر معمول است. مردان و زنان به یک اندازه در معرض ابتلا به این اختلالات قرار دارند.

انواع اختلال دو قطبی :
اختلال دو قطبی نوع 1
حد اقل یک دوره خلق شیدا به مدت یک هفته وجود دارد.اگرچه بیشتر مبتلایان دوره افسردگی را هم تجربه می‌کنند ولی بعضی از انها فقط دوره شیدائی را تجربه می‌کنند. دوره های شیدایی بدون درمان بین 3 تا 6 ماه به طول می‌انجامند.دوره‌های افسردگی در صورتی که مداوا نشوند 6-12 ماه ادامه پیدا می‌کنند.

اختلال دو قطبی نوع 2
در این نوع بیش از یک دوره افسردگی شدید وجود دارد. در صورتی که شدت خلق شیدایی کم است. این نوع به نام شیدائی خفیف (Hypomania)
نامیده می‌شود.

اختلال دو قطبی با تناوب سریع Rapid cycling
در این دسته بیش از 4 بار نوسان روحی در طول یکسال وجود دارد. این نوع در حدود 10 درصد افراد مبتلا به اختلالات دوقطبی دیده میشود و می‌تواند با هر کدام از انواع 1 یا 2 همراه باشد.

اختلال خلق ادواری ( Cyclothymia )
در این نوع شدت نوسان خلق به اندازه اختلال دوقطبی نیست، اما می‌تواند زمان طولانی تری ادامه یابد. این حالت می‌تواند منجر به اختلالات دو قطبی گردد.

علل اختلالات دوقطبی
دلیل قطعی برای این اختلالات شناخته نشده، اما تحقیقات نشان می‌دهد که:
اختلالات دوقطبی منشائ ارثی دارد. به عبارتی ژنها بیشتر از تربیت در این اختلالات موثرند. ممکن است مشکل فیزیکی در قسمتی از مغز که کنترل حالات روحی را به عهده دارد عامل این اختلالات باشد. به این دلیل است که این اختلالات با دارو قابل درمان هستند. نوسانات خلقی ممکن است گاهی توسط استرس و یا بیماری بوجود بیایند.

علایم اختلالات دو قطبی
علائم بیماری بستگی به این دارد که خلق شما به سمت افسردگی یا شیدائی تغییر کرده باشد.

* علائم اختلال دو قطبی

شامل دو نوع علائم میباشد:

1-      علائم مانیا یا هیپومانیا (شیدائی)برای حداقل یکهفته، شامل حداقل 3 علامت از علائم زیروجود داشته باشد:

_     تحریک پذیری ،خلق شاد

_     حواسپرتی

_     اعتماد به نفس بالا احساس بزرگ منشی

_      کاهش نیاز به خواب

_      پرحرفی یا تندتند حرف زدن

_     پرش افکار

_      بیقراری یا افزایش فعالیتهای معطوف به هدف (از جمله فعالیتهای اجتماعی، تحصیلی، جنسی)

_     درگیری بیش از حد درامور لذتبخش که گاهی با عواقب ناراحت کننده وزیانبار همراه است

 
یا

2-علائم افسردگی برای حداقل دو هفته، شامل حداقل پنج علامت از علائم زیروجود داشته باشد:

_     خلق افسرده یا بی علاقگی شدید یا در اطفال به صورت تحریک پذیدی

_      کاهش انگیزه برای انجام کارها

_      کاهش وزن (افزایش یا کاهش اشتها) –در کودکان به صورت وزن نگرفتن

_      بیخوابی یا پرخوابی

_      بیقراری یا کندی جسمی-روانی

_      احساس خستگی وکمبود انرژی

_      احساس بی ارزشی یا گناهکار بودن

_      کاهش تمرکز بلاتصمیمی

                 _  افکار مکرر در مورد مرگ یا خود کشی

1- افسردگی :
احساس افسردگی احساسی است که همه ما در طول زندگی آنرا تجربه کرده ایم. این احساس می‌تواند به ما در شناخت و برخورد با مشکلات زندگی کمک کند.
اما در افسردگی بالینی یا اختلالات دوقطبی این احساس افسردگی بسیار شدید تر است. در این حالت احساس افسردگی برای مدت طولانی باقی می‌ماند و حتی انجام امور عادی زندگی را سخت یا غیر ممکن می‌سازد. در صورتی که شما افسرده شده باشید متوجه این تغییرات در خود شده اید:

علائم روانی :
احساس غمگینی که از بین نمی‌رود.
احساس نیاز به گریستن بدون هیچ دلیلی
ازدست دادن تمایل و رغبت به همه چیز
عدم لذت بردن از چیزهایی که قبلا لذت می بردید.
احساس بی قراری و آشفتگی
از دست دادن اعتماد به نفس
احساس بی ارزشی و ناامیدی
زودرنجی و تحریک پذیری
فکرکردن به خود کشی
علائم فکری
از دست دادن قدرت فکر کردن مثبت و امیدوارانه
از دست دادن قدرت تصمیم گیری حتی در موارد ساده
مشکل تمرکز کردن
علائم جسمی
کم شدن اشتها و وزن
مشکل خوابیدن
بیدار شدن زودتر از موقع
احساس خستگی کامل
یبوست
عدم تمایل به رابطه جنسی
علائم رفتاری
مشکل در شروع و به پایان رساندن کارها- حتی کارهای روزمره
گریه کردن زیاد و یا احساس نیاز به گریه و عدم توانایی گریستن
پرهیز از مواجهه با افراد

2- شیدایی یا هیجان :
شیدایی یک احساس خوشحالی، افزایش انرژی و خوش بینی بیش از اندازه است. این حالت می‌تواند آنقدر شدید باشد که فکر کردن و قضاوت شما را تحت تاثیر قرار دهد. ممکن است تفکرات عجیبی راجع به خود داشته باشید، تصمیمات بدی بگیرید و به صورت شرم آور،بی محابانه، مضر و گاهی خطرناک رفتار کنید. مانند حالت افسردگی، در این حالت هم زندگی فرد مختل می‌شود و می‌تواند روابط و کار فرد را تحت تاثیر قرار دهد. در حالتی که این حالت خیلی شدید نباشد به آن شیدائی خفیف می‌گویند.

در صورتی که شما شیدا شوید ممکن است حالات زیر را در خود مشاهده کنید:

علائم روانی :
بسیار شاد و مهیج
عصبی و برانگیخته شدن توسط کسانی که در خوش بینی شما شریک نمی‌شوند
احساس برتری نسبت به سایرین
علائم فکری
پر از ایده های جدید و مهیج
پریدن از یک ایده یه ایده دیگر(پرش افکار)
شنیدن صداهایی که افراد دیگر نمی‌شنوند
علائم جسمی
ناتوان از خوابیدن یا بی نیازی به خواب
پر انرژی
افزایش تمایل به رابطه جنسی
علائم رفتاری
برنامه ریزی های بلندپروازانه و غیر واقعی
بسیار فعال و پر جنب و جوش
رفتارهای نا معمول
حرف زدن سریع – دیگران ممکن است متوجه صحبتهای شما نشوند.
تصمیمات عجولانه و گاهی با نتایج مصیبت بار
ولخرجی
احساس صمیمیت زیاد
بروز بیش از حد احساسات

اگر شما در اواسط دوره شیدایی برای اولین بار باشید، ممکن است متوجه هیچ چیز غیر عادی نشوید. حتی دوستان و خانواده شما نیز ممکن است متوجه نشوند.
حتی ممکن است اگر کسی سعی کند در این مورد نظری ابراز کند ناراحت شوید. در این حالت شما به تدریج در انجام امور روزمره و ارتباط با افراد دچار مشکل می شوید.


  
  

رئیس انجمن علمی غذا تغذیه حامی سلامت گفت:«گوجه سبز از میوه‌های نوبرانه‌ای است که افراد گاهی بدون توجه، هسته آن را می خورند و هسته این میوه ترکیبات سیانیدریکی (ترکیبی از سم خطرناک سیانور) دارد که می تواند به افراد صدمه بزند.»
 
دکتر ضیاءالدین مظهری در گفتگو با خبرنگار سلامت نیوز اظهار داشت:«نوبرانه هایی از جمله چاغاله بادام اگر به مرحله تبدیل شدن به بادام برسد از نظر ترکیبات مغذی حاوی مواد بسیار ذی قیمتی می شود که می تواند قسمتی از نیازهای اساسی بدن انسان را با مواد معدنی و اسید آمینه ها و پروتئین ها تامین کند و اگر با شیر ترکیب و مصرف شود می‌تواند در جهت افزایش سرعت رشد کودکان در حال رشد بسیار موثر واقع شود.»

وی ادامه داد:« اغلب افراد از جمله کودکان و نوجوانان و خانم های باردار به مصرف نوبرانه ها علاقه بسیاری دارند و بیشترین مصرف کننده نوبرانه‌ها این گروه از افراد هستند اما بایستی به این نکته توجه کرد که به دلیل اینکه این میوه ها دچار آفت نشود از آفت کش ها استفاده می‌شود که بایستی زمان لازم از این سم پاشی گذشته باشد اما وقتی که این میوه‌ها به صورت نوبرانه و خارج از زمان تجزیه سموم چیده و مصرف می شوند به علت نفوذی که در میوه دارند حتی با شسته شدن هم برطرف نمی شوند.»

رئیس انجمن علمی غذا تغذیه حامی سلامت تصریح کرد:« برخی از دستفروش ها و میوه فروش ها برای جلب توجه افراد و برای تر و تازه نشان دادن میوه ها به روی آنها آب می زنند که احتمال آلوده بودن این آب ها وجود دارد و حتی ممکن است دست افرادی که این میوه ها را برای مصرف کنندگان وزن می کنند آلوده باشد و یا گاهی پارچه‌هایی خیس بر روی این میوه ها می‌اندازند که یکی از منابع آلودگی محسوب می شود و با خوردن این میوه ها ممکن است افرادی دچار سوء هضم و ناراحتی های گوارشی و اسهال بشوند.»

وی تاکید کرد:« گاهی به نوبرانه هایی مثل چاغاله بادام و یا گوجه سبزها نمک اضافه می‌کنند که عاملی برای افزایش فشار خون است و نباید تصور شود که کودکان و نوجوانان دچار این بیماری نمی شوند چرا که در موارد متعددی کودکان به دلیل مصرف بی رویه فست فودها و عدم تحرک کافی چاق هستند و می توانند به این نوع بیماری ها نیز دچار شوند.»

دکتر مظهری خاطر نشان کرد:« گوجه سبز از میوه های نوبرانه ای است که افراد گاهی بدون توجه هسته آن را می خورند و هسته این میوه ترکیبات سیانیدریکی دارد که می تواند به افراد صدمه بزند، با مصرف هر میو‌ ای که کال باشد بار سنگینی بر معده و روده فرد ایجاد می شود و کسانی که دستگاه گوارش ضعیفی دارند دچار دل دردهای شدیدی می شوند حتی افراد بایستی از خوردن هسته های زردآلوهایی که کال هستند نیز اجتناب کنند چرا که در صورت تلخ بودن هسته حاوی ترکیبات سیانیدریکی می‌تواند باشد.»


  
  

علت عمده ناخن جویدن در کودکان ترس و اضطراب است .
البته ممکن است روشی برای ابراز دلگیری ها، دلخوری ها، دلواپسی و یا جلب توجه هم باشد. هنگامی که کودک نمی تواند خشم خود را در مقابل ناکامی و محرومیت نشان دهد با جویدن ناخن آرامش پیدا می کند.

در هر صورت این رفتار به کودک آسیب وارد می کند و غالباً از دوران کودکی شروع می شود و شدت خود را در دوران ابتدایی و راهنمایی نشان می دهد و در نتیجه آثاری نظیر افت تحصیلی و یاعقب ماندگی اجتماعی برای کودک به همراه دارد و لازم است والدین و اولیای مدرسه بیشتر به آن توجه کنند.
با این همه ، ناخن جویدن یک اختلال محسوب می شود و از بین بردن آن در دوران کودکی آسانتر است، این مسأله ممکن است در بزرگسالی ادامه داشته باشد و به صورت عادت درآید.


توصیه هایی برای جلوگیری از ناخن جویدن کودکان
به دنبال علت ناخن جویدن کودک باشید.
هیچ گاه منتظر پاسخ کودکتان که چرا ناخن هایش را می جود نباشید و او را به خاطر انجام این عمل سرزنش نکنید، سعی کنید همیشه به دنبال علت باشید. توجه کنید کودکتان درچه موقعیت هایی این عمل را انجام می دهد. جست وجو کنید که چه مسأله ای باعث شده است آرامش و امنیت کودکتان را به هم بزند. آن را دریابید، این تلاش شما برای پی بردن به مشکل کودک و توجه به حل آن می تواند بزرگترین گام برای از بین بردن اختلال ناخن جویدن باشد.

کوتاه کردن ناخن
کوتاه کردن ناخن‌های بلند به کودکان در زمینه ترک این عادت بسیار کمک می کند. ناخن های کوتاه شده کمتر جویده می شوند، سعی کنید هرچند روز یک بار ناخن های کودک را بگیرید و سوهان بزنید.

کودک را برای ترک این کارتنبیه نکنید.
توجه کودک را از جویدن ناخن دور کنید. کودک باید احساس خوبی نسبت به خود پیدا کند و یا در واقع به او اعتماد به نفس بدهید. تنبیه و شرمنده کردن کودک نه تنها به هیچ وجه اثری در ترک این عادت نخواهد داشت، بلکه می تواند مشکل را تشدید کند. بویژه بچه های کوچکتر که نمی توانند دلیل این که انگشتانش بدمزه است را بفهمند و این راه حل نمی تواند به آنها کمک کند.

انگشتان کودک را به کار بگیرید.
سعی کنید حواس کودک را هنگام این عمل پرت کنید، از او کارهایی بخواهید که مجبور شود از انگشتانش استفاده کند مثل درست کردن یک کاردستی و یا کشیدن یک نقاشی .

با متخصص اعصاب وروان یا روانشناس مشکل را مطرح نمائید گاهی درمان داروئی نیز لازم میشود ، البته برای حل مشکلات زمینه ای .


  
  

?? قسمت از بدن هست که بر اساس نظریه تکاملی داروین، باقی مانده از اعضا اجداد انسانهاست که در بدن انسان به صورت کوچک و بدون عملکرد باقی مانده است:
?) ارگان ومرونازال VOMERONASAL ORGAN: یا ارگان جاکوبسون که حفره ای است در پل های بینی دو سمت با گیرنده های شیمیایی که در انسان عملکردی ندارند. در جانوران پست تر وظیفه درک ماده شیمیایی فرومون رو بر عهده دارند
?) عضلات خارجی گوش: ? عضله هستند که در بخش خارجی گوش واقع شده اند و در سایر حیوانات نظیر خرگوشها و سگها، وظیفه حرکت مستقلانه گوش از سر را بر عهده دارند. اما انسانها هنوز دارای آن هستند و توسط این عضلات است که بعضی از افراد می‌توانند گوششان را تکان دهند
?) دندان عقل: در انسانهای اولیه که مقادیر زیادی از گیاهان رو جهت به دست آوردن انرژی مصرف می‌کردند داشتن یک جفت اضافه دندان آسیا در هر فک مفید به نظر می‌رسید اما در انسانهای امروزی که انواعی از غذاها را مصرف می‌کند، زیاد ضروری به نظر نمی‌آید
?) دنده گردنی: حدود یک درصد از مردم یک جفت دنده اضافی در بالای دندهای خود (در بخش گردن) دارند که به نظر می‌رسد باقی‌مانده از اجداد خزنده ما باشد. این دنده می‌تواند در این افراد مشکلات عروقی یا عصبی ایجاد کند
?) پلک سوم: در اکثر پرندگان و پستانداران یک لایه محافظ به عنوان پلک سوم بر روی چشمشان وجود دارد که وظیفه حفاظت از چشم و خروج شن ریزه و گرد و غبار را از چشم بر عهده دارد. باقی مانده این پلک در انسان به صورت یک چین نازک در گوشه داخلی چشم وجود دارد.
?) تکمه یا نقطه داروین: اگر لبه خارجی لاله گوش خود رو لمس کنید به یک برجستگی بر‌می‌خورید که به نام دکمه داروین مشهور است. در حیواناتی نظیر خرگوش این تکمه در انتهای گوشها قرار دارد و وظیفه فوکوس صداهای دور را روی گوش بر عهده دارد.
?) عضله زیر ترقوه: عضله کوچکی که در زیر شانه قرار دارد و از دنده اول به ترقوه کشیده شده است و در صورتی برای انسان مفید بود که هنوز بر روی ? پا راه می‌رفت. البته بعضی از مردم این عضله را ندارند و بعضی نیز یک جفت از آن را دارند.
?) عضله پالماریس (خیاطه): عضله بلند و نازکی که از زانو به کمر کشیده شده و ?? درصد مردم دارای این عضله هستند. این عضله در جانوران پست تر در آویزان شدن و بالا رفتن از درخت بسیار مهم است. جراحان معمولا این عضله رو در جراحی های ترمیمی عضلات برداشته و از آن استفاده می‌کنند.
?) نوک پستا‌ن در مردان: مجاری شیری قبل از اینکه هورمون جنسی مردانه (تستوسترون) در جنین باعث ایجاد صفات مربوط به جنس مذکر بشود به وجود می‌آیند. مردان دارای بافت پستا‌نی هستند اما عملا استفاده‌ای از آنها نمی‌کنند.
??) عضلات صاف کننده مو: در بسیاری از جانوران این عضلات که در قاعده موهای بدن واقع شده اند وظیفه سیخ کردن موهای جانور را در هنگام بروز خطر دارند تا جانور بتواند از آن به عنوان ترساندن مهاجم استفاده کند.
??) زائده آپاندیس: یک لوله عضلانی باریک در روده بزرگ که در به نظر می‌رسد باقی مانده بخش از روده جانوران باشد که وظیفه هضم سلولز غذا (گیاهان) را بر عهده داشته باشد. اما در انسان بیشتر حاوی گلبول های سفید و غدد لنفاوی است.
??) موهای بدن: ابروها در جلوگیری از ورود عرق به چشم ها و موها در آقایان در انتخاب جنس‌ی نقش دارند. اما به نظر می‌رسد اکثر موها در بدن نقش موثری را ایفا نمی‌کنند
??) دنده سیزدهم: در شامپانزه ها و گوریل ها ?? جفت دنده وجود دارد در حالی که در انسانها ?? جفت. اما ? درصد از مردم دارای جفت دنده سیزدهم هستند که به نظر نمی‌رسد عملکردی را در آنها ایفا کند
??) عضله کف پایی: به نظر می‌رسد در جانوران پست تر وظیفه چنگ شدن و قلاب شدن پاها به شاخه ها را بر عهده داشته است . اما در انسان به نظر می‌رسد فقط کمی کف پا را به پایین خم می‌کند. در ? درصد مردم این عضله وجود ندارد
??) رحم مردانه: باقی مانده از ارگان تناسلی زنانه که از غده پروستات مرد آویزان است
??) انگشت پنجم پا: در پریماتها و پستانداران پست تر انگشتان پا وظیفه چنگ زدن و آویزان شدن از شاخه ها را بر عهده داشته اند.. اما انسانها احتیاج به انگشتان بزرگ پا دارند تا بتواندد با آنها ایستاده راه رفته و تعادل خود را حفظ کنند. لذا به نظر می‌رسد انگشت پنجم یا کوچکترین انگشت پا نقش اصلی در این مورد ایفا نکند.
??) وازدفران (لوله منی) زنان: ارگان تکامل نیافته مردانه که انتهای در کنار تخمدانها قرار دارد. فاقد عملکرد است
??) عضله هرمی (پیرامیدال) : حدود ?? درصد افراد این عضله مثلثی، کوچک و شبیه کیسه را که در استخوان شرمگاهی (پوبیس) است ندارند. به نظر می‌رسد این عضله باقی مانده‌ای از کیسه در جانوران کیسه دار باشد.
??) استخوان دنبالچه (کوکسیس): مجموعه چند مهره به هم جوش خورده کوچک که درا نتهای ستون مهره ها واقع شده و در پستانداران دیگر وظیفه حفظ تعادل و ارتباط را بر عهده دارد. اما در انسان نقشی را بر عهده ندارد.
??) سینوسهای اطراف بینی: به نظر می‌رسد در انسانها نخستین این سینوسها سرشار از مخاط بویایی بوده تا به این ترتیب حس بویایی آنها را تقویت کرده و آنها را از خطرات حفظ کند. اما نقش انها در انسان امروزی به شکل دهی به صورت، گرم کردن هوای ورودی به ریه ها و سبکتر شدن سر کمک می‌کند. التهاب این سینوسها باعث سینوزیت می‌شود.


  
  
<      1   2   3   4   5      >