برنامه هستهای ایران در سال 1353 با تأسیس سازمان انرژی اتمی ایران و امضای قرارداد ساخت نیروگاه اتمی بوشهر شکل جدی به خود گرفت. ایران در سال 1958، به عضویت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (I.A.E.A) درآمده بود و در سال 1968، پیمان عدم تکثیر سلاح‌های هستهای (N.P.T) را امضا کرده و در سال 1970 آن را در مجلس شورای ملی به تصویب رسانده‌بود. [1]
در سال 2002 میلادی، سازمان مجاهدین خلق ایران در حال ساخت بودن دو مرکز هستهای جدید در ایران را که طبق قرارداد پادمان[2]، ایران وظیفه‌ای برای افشای آنها نداشت، فاش کرد.[3] و پس از آن در دستور کار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفته و به بروز بحران‌هایی در روابط ایران و جامعه بین‌المللی منجر شد.
در تاریخ 9 فوریه? سال 2003 میلادی محمد خاتمی، رئیس جمهور وقت ایران، خبر از تهیه? سوخت هستهای توسط متخصصین ایرانی برای نیروگاه‌های هستهای ایران داد و در آوریل سال 2006 محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور وقت ایران، اعلام کرد که ایران موفق به غنی‌سازی اورانیوم به میزان 3?5 درصد شده‌است. در تاریخ 26 بهمن 1390 ( 15 فوریه 2012 ) ایران از ساخت میله سوخت هستهای 20 درصد غنی شده و بارگذاری آن در رآکتور تحقیقاتی 5 مگا واتی تهران خبر داد.
بنا به گفته خبرگزاری رویترز، پس از گذشت 3 دهه از انقلاب 1357 ایران، بسیاری از ایرانیان، به‌خصوص جوانان، علاقه‌شان به انقلاب اسلامی را از دست داده‌اند اما برنامه‌ی هستهای کشورشان همچنان برای‌شان غروربرانگیز است.[4]
طبق گزارش نیویورک تایمز آمریکا و اسرائیل آزمایشهایی در مرکز هستهای دیمونا برای خرابکاری در مسیر تلاش‌های ایران برای ساخت بمب انجام دادند[5] ایران بارها اذعان کرده که رویکرد تقابل با برنامه اتمی این کشور به نتیجه نمی‌رسد و کشورهای غربی باید توانایی اتمی ایران را بپذیرد.[6]
ایران در سال 1958، به عضویت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (I.A.E.A) درآمد و در سال 1968، پیمان عدم تکثیر سلاح‌های هستهای (N.P.T) را امضا کرد و در سال 1970، آن را در مجلس شورای ملی به تصویب رساند.[7]
استفاده از انرژی هستهای در دوران سلطنت محمدرضا شاه پهلوی مطرح شد و با ایجاد سازمان انرژی اتمی ایران آغاز پروژه راکتور اتمی بوشهر و مشارکت مالی ایران در طرح‌های فناوری سوخت اتمی فرانسه شروع شد.
برنامه ایران در سال 1974 این بود که در عرض بیست سال، چرخه کامل سوخت را بومی کرده و بیست و سه هزار مگاوات برق را از طریق 22 نیروگاه هستهای تامین نماید.[1]
قرارداد ساخت نیروگاه اتمی بوشهر در تاریخ آذر/دی 1353 (نوامبر 1974) منعقد و کار به وسیله شرکت آلمانی کرافت ورک اونیون (به آلمانی: (Kraftwerk Union AG (KWU ) (یکی از شرکت‌های تابعه شرکت زیمنیس و ای ای جی بود) آغاز شد، محل ساخت آن در تاریخ اردیبهشت/خرداد 1354(May 1975) در 18 کیلومتری جنوب بندر بوشهر بین دو روستای هلیله و بندرگاه انتخاب شده، در تاریخ تیر/مرداد 1354 (ژوئیه 1975) کار ساختمانی آن آغاز شد و در 14 تیر 1355 (4 ژوئیه 1976) قرارداد فی مابین به امضای نهایی رسید.
در تاریخ 18 دی ماه 1373 قرارداد تکمیل و راه‌اندازی واحد یک نیروگاه اتمی بوشهر به صورت مشارکتی بین ایران و روسیه منعقد گردید و در مرداد 1377 بار دیگر این قرارداد مورد بازبینی کلی قرار گرفت و ساخت نیروگاه به صورت کلید در دست به شرکت Atom Stroy Export روسیه محول شد و قرار بود تا آغاز سال 2000 به پایان برسد. این موعد نزدیک به 10 سال است که به طور مداوم و به دلایل مختلف به تاخیر می‌افتد. بنا به گفته مقامات رسمی ایران قرار بود این نیروگاه در میانه سال 2009 به بهره برداری صنعتی برسد.[8]
آمریکا در سال 1967، اولین رآکتور تحقیقاتی 5 مگاواتی آب سبک را به ایران فروخت و شرکت آمریکایی (AMF)، این رآکتور را در دانشگاه تهران نصب و راه‌اندازی کرد.[9] در این راستا، راکتور 5 مگاواتی دانشگاه تهران در امیرآباد توسط آمریکائیان تاسیس گردید.
در سال 1353، محمدرضا پهلوی، سازمان انرژی اتمی ایران (A.F.O.I) را تأسیس کرد و دکتر اعتماد، به ریاست آن منصوب شد.[10]
در سال1357 با پیروزی انقلاب، عملیات ساخت این نیروگاه‌ها از جانب کشورهای غربی متوقف، و در طول جنگ ایران و عراق تاسیسات موجود چندین بار مورد حمله هوایی عراق قرار گرفت، که در اثر آن آسیب‌هایی به تجهیزات و ساختمان‌های موجود وارد شد.
بعد از روی کار آمدن ولادیمیر پوتین وی تلاش کرد سیاست مستقلی از آمریکا برای کشورش تدارک ببیند. از این رو درصدد برقراری مجدد رابطه با کشورهایی برآمد که روسیه سال‌ها از آنها فاصله گرفته بود. از این رو بعد برقراری مجدد روابط دیپلماتیک با ایران، روسیه به همکاری در پروژه‌های عمرانی ایران علاقمند شد که یکی از مهمترین آنها نیروگاه بوشهر بود و پوتین دستور به همکاری برای ادامه ساخت نیروگاه اتمی بوشهر را صادر کرد. این پروژه اساس همکاری‌های در حوزه انرژی ایران و روسیه را تشکیل داد.[11]
در اوت 2002 " گروهی از مخالفین خارج از کشور حکومت معروف به شورای ملی مقاومت ایران اقدام به انتشار گزارشی نمود که در آن از وجود تاسیسات غنی‌سازی نطنز و آب سنگین اراک اطلاعاتی منتشر شده بود.[12] با آنکه نخستین بار این گروه خبر فعالیت پنهانی مراکز هستهای ایران را به جهان مخابره کرد، نیویورک تایمز می‌نویسد که تلاش‌های سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا، انگلیس، و اسراییل منجر به کشف این مرکز در سال 2002 شد که بعدها این خبر به گروه ناراضی ایرانی درز کرد.[13]
